Osteoporoza to choroba układu kostnego, która prowadzi do osłabienia struktury kości i zwiększa ryzyko złamań. Dotyka przede wszystkim osoby starsze, ale może występować także u młodszych pacjentów, zwłaszcza przy niedoborach wapnia i witaminy D. Jednym z kluczowych elementów leczenia osteoporozy, obok farmakoterapii i odpowiedniej diety, jest fizjoterapia. Jak wygląda fizjoterapia w osteoporozie? Jakie ćwiczenia są zalecane, a jakich należy unikać?
Znaczenie fizjoterapii w leczeniu osteoporozy
Fizjoterapia odgrywa kluczową rolę w leczeniu osteoporozy, ponieważ pomaga wzmocnić mięśnie i poprawić równowagę, co znacząco zmniejsza ryzyko upadków i złamań. Osoby z osteoporozą często zmagają się z ograniczoną mobilnością oraz lękiem przed ruchem, co prowadzi do unikania aktywności fizycznej i pogłębiania osłabienia układu kostno-mięśniowego.
Regularne ćwiczenia rehabilitacyjne wspomagają procesy przebudowy kostnej, stymulując komórki odpowiedzialne za wzrost gęstości kości. Ponadto poprawiają postawę ciała i uczą prawidłowego poruszania się, co zmniejsza obciążenie kręgosłupa i stawów. Program fizjoterapii powinien być indywidualnie dopasowany do pacjenta, uwzględniając stopień zaawansowania osteoporozy, ogólny stan zdrowia oraz możliwości ruchowe. Ważne jest, aby pacjenci unikali nagłych, gwałtownych ruchów i ćwiczeń, które mogą zwiększyć ryzyko złamań, np. intensywnych skłonów czy podnoszenia ciężarów.
Jakie ćwiczenia są zalecane w osteoporozie?
Ćwiczenia w osteoporozie powinny skupiać się na poprawie siły mięśniowej, koordynacji oraz równowagi. Kluczowe są ćwiczenia oporowe, które pomagają wzmocnić układ mięśniowy i poprawić stabilizację ciała. Mogą to być ćwiczenia z ciężarem własnego ciała, lekkimi hantlami lub taśmami oporowymi.
Ćwiczenia równoważne i stabilizacyjne są równie istotne – pomagają zmniejszyć ryzyko upadków, które są jedną z głównych przyczyn złamań u pacjentów z osteoporozą. Przykłady takich ćwiczeń to stanie na jednej nodze, chodzenie po linie wyznaczonej na podłodze czy trening z piłką rehabilitacyjną.
Bardzo dobre efekty przynosi również trening wytrzymałościowy, taki jak nordic walking, spacery, jazda na rowerze stacjonarnym czy pływanie. Aktywności te wzmacniają kości bez nadmiernego obciążania stawów. Joga i pilates mogą być pomocne w poprawie elastyczności ciała i utrzymaniu prawidłowej postawy, ale należy unikać pozycji wymagających głębokich skłonów czy skrętów kręgosłupa, które mogą zwiększyć ryzyko złamań kompresyjnych kręgów.
Fizjoterapia po złamaniach osteoporotycznych
Pacjenci, którzy doświadczyli złamań osteoporotycznych, wymagają specjalistycznej rehabilitacji, która ma na celu przywrócenie sprawności i zapobieganie kolejnym urazom. Najczęstsze złamania osteoporotyczne dotyczą kręgów, bioder oraz nadgarstków, a ich leczenie często wymaga długiej rekonwalescencji.
Rehabilitacja po złamaniach rozpoczyna się od ćwiczeń oddechowych i mobilizacyjnych, które mają na celu stopniowe przywrócenie zakresu ruchu i poprawę krążenia. W późniejszym etapie wdrażane są ćwiczenia wzmacniające mięśnie grzbietu i brzucha, które pomagają stabilizować kręgosłup i zmniejszyć ryzyko kolejnych złamań.
W przypadku złamań kręgosłupa zaleca się także stosowanie gorsetów ortopedycznych, które wspierają prawidłową postawę i odciążają osłabione struktury kostne. Kluczowe jest również stopniowe wprowadzanie ćwiczeń funkcjonalnych, które pomagają pacjentowi odzyskać samodzielność i pewność w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak wstawanie z krzesła czy wchodzenie po schodach.
Regularne spotkania z fizjoterapeutą oraz stosowanie się do zaleceń specjalistów pozwalają na stopniową poprawę kondycji i minimalizację skutków osteoporozy. Kluczowe jest również utrzymanie zdrowego trybu życia, w tym odpowiedniej diety bogatej w wapń i witaminę D, które wspierają regenerację kości.
aplikacja do badań klinicznych 
